در طی سالیان گذشته و با توجه به پیشرفت تکنولوژی ، استفاده از ابزار تصویربرداری دیجیتال مانند تلفن های همراه و دوربین های دیجیتال، فایل های تصویری از اهمیت زیادی برخوردار شده اند. در گذشته شرکت های مختلف با توجه به نیازهای کاربران ، فرمت های تصویری مختلفی از فایلهای گرافیکی را طراحی کردند. برخی از فایل های تصویری برای اجرا شدن به نرم افزارهای مخصوصی نیاز داشته و برخی از آن ها نیز با توجه به استانداردهای موجود، قابلیت استفاده در اکثر نرم افزارها و ابزارهای برنامه نویسی را دارند.در مقاله ی امروز قصد داریم برخی از فرمت های تصاویر رایج را بررسی کنیم.پس با من همراه شوید با بررسی و معرفی انواع فرمت های تصاویر:

آموزش مرتبط: تغییر فرمت تصاویر به کمک ادوبی بریج
برای آنکه بتوانید یک تصویر را ذخیره کنید ، می توانید از فرمت های مختلفی استفاده کنید که رایج ترین آن ها ، فرمت JPG ، JPEG و JFIF می باشد.ولی فرمت های دیگری نیز وجود دارد که برخی از آن ها عبارتند از : PNG ، BMP ، TIFF  TIF و فرمت GIF که مخصوص تصاویر متحرک است که هرکدام از این ها برای شرایط خاصی استفاده می شود.
سوالی که برای اکثر کاربران مطرح می شود این است که تفاوت فرمت های تصاویر در چیست و کدام یک از نظر حجم و کیفیت بهتر است.
برای فهمیدن این سوال ، ادامه ی مقاله را دنبال کنید:
همانطور که در ابتدای مقاله مشاهده کردید ، معروف ترین فرمت های تصاویر عبارتند از :
• JPG یا JPEG یا JFIF
• PNG
• GIF
• TIF یا TIFF
• BMP

بخش اول : بررسی گرافیک های Vector و Raster
بهتر است تفاوت بین دو نوع گرافیک Vector یا برداری و شطرنجی یا Raster را بدانیم چرا که تفاوت زیادی در ساختار و کیفیت این دو نوع وجود دارد.

گرافیک برداری یا Vector Graphic : در این نوع گرافیک ، تمام موارد از خط و مسیر ساخته شده و به همین دلیل می توانیم تصاویر را به اندازه ی دلخواه کوچک یا بزرگ کنیم و مطمئن باشیم که حجم آن تغییر زیادی نخواهد کرد و کماکان کیفیت عالی خود را حفظ می کند.
در تصویر زیر می توانید تغییرات را در هنگام بزرگ کردن تصاویر مشاهده کنید.در نظر داشته باشید که گرافیک برداری در سمت راست می باشد:

معروف ترین فرمت برداری که امروزه بسیار پرکاربرد است ، فرمت SVG نام دارد.

گرافیک شطرنجی یا Raster Graphic : در گرافیک های شطرنجی ، شما با تعداد زیادی پیکسل سروکار خواهید داشت ، که هر پیکسل رنگ مخصوص به خود را دارد.بنابراین هرچه تصویر بزرگ تر شود ، پیکسل های بیشتری نیاز است و همین مورد باعث افزایش حجم فایل خواهد شد.
در تصویر زیر که برای حالت گرافیکی قبل نیز استفاده شده بود ، تصویر سمت چپ یک فرمت شطرنجی است و همانطور که مشاهده می کنید ، زوم کردن باعث افت کیفیت آن شده است:

سوالی که مطرح میشود این است که چرا با افزایش رزولوشن ، برخی مواقع حجم آن نیز زیاد می شود و روش جلوگیری از آن چگونه است؟
در فشرده ‌سازی اطلاعات پیکسل‌ها، می‌توان به روش‌های مختلف از افزایش حجم جلوگیری کرد. به عنوان مثال اگر رنگ چند پیکسل دقیقاً یکسان باشد، می‌توان این پیکسل‌ها را با چند بایت داده به صورت کامل تعریف کرد.

بخش دوم : تفاوت فرمت های Lossy و Lossless
عملیات فشرده سازی فایل ها ، به طور کلی دارای دو حالت است ، حالت اول که روش همراه با افت کیفیت است ( Lossy ) و حالت دوم روشی است که فایل شما دچار افت کیفیت نخواهد شد ( Lossless )
فشرده ‌سازی بدون افت کیفیت یا Lossless : به عنوان مثال اگر یک فایل عکس را فشرده کنید و سپس از حالت فشرده خارج کنید، فایل نهایی کاملا مشابه فایل اولیه است. در این حالت فرمت فشرده ‌سازی استفاده شده Lossless می باشد.
فشرده‌ سازی همراه با افت کیفیت یا Lossy : حالت دوم به این صورت است که عکس را به فرمت JPG تبدیل کنیم تا حجم آن کاهش پیدا کند. در این صورت خروجی کار دقیقاً مشابه فایل اولیه نخواهد بود بنابراین فرمت استفاده شده Lossy یا همراه با افت کیفیت می باشد.
ذکر این نکته ضروری است که به هنگام مواجه شدن با فایل های حجیم ، نمی توان مطمئن بود که این نوع فایل فشرده نشده است ، بلکه امکان دارد عملیات فشرده سازی به روش سریع انجام شده باشد و کاهش حجم کم باشد.
به طور مثال در دوربین های دیجیتالی و مخصوص عکاسی می توان از فرمت خام یا همان RAW استفاده کرد که حجم تصاویر اندکی زیاد است.

بخش سوم : آشنایی با فرمت های JPG ، JPEG ، PNG ، GIF، TIF، TIFF، BMP
شماره 1
نام کامل : Joint Photographic Experts Group
پسوند فایل‌ها : JPG یا JPEG
مزایا و معایب فرمت JPG : معروف ‌ترین فرمت در بین فرمت های تصاویر ،فرمت JPG است و که اکثر دوربین‌ها ، تلفن های همراه و تبلت ها از این فرمت پشتیبانی می‌کنند. فرمت JPG جزو فرمت‌هایی به شمار می رود که دارای کیفیت مطلوبی است . محسوب می‌شود اما بسته به تنظیمات فشرده ‌سازی، کیفیت عکس‌ها نزدیک به عکس اولیه است. با توجه به افت کیفیت، اگر عکسی را ویرایش کنیم و با این فرمت ذخیره کنیم، کیفیت آن اندکی پایین‌تر از عکس اصلی خواهد بود.
کاربردهای فرمت JPG : در عکاسی با انواع دوربین و در ویرایش تصاویر به کمک نرم‌ افزارهای مخصوص ، از فرمت JPG استفاده می‌شود.

شماره 2
نام کامل: Portable Network Graphics
پسوند فایل‌ها: PNG
مزایا و معایب فرمت PNG : این فرمت منبع‌باز به عنوان جایگزین موفق فرمت GIF معرفی شده است و از 16 میلیون رنگ (یا عمق رنگ 24 بیت) و همین‌طور شفافیت یا Transparency پشتیبانی می‌کند. به عبارت دیگر می‌توان لوگو، متن یا ... دیگری را روی زمینه‌ی شفاف قرار داد و در طراحی وب، ویرایش ویدیو و واترمارک کردن آن و بسیاری کاربری‌های دیگر استفاده کرد. PNG به صورت تصویر متحرک نیز ساخته شده و فرمت مورد بحث APNG نام دارد. PNG فرمتی فشرده اما بدون افت کیفیت است لذا معمولاً حجمی معادل چند برابر JPG دارد اما با ویرایش عکس‌های PNG ، افت کیفیتی وجود ندارد.
کاربردهای فرمت PNG : ویرایش عکس به صورت حرفه‌ای که نیاز به حفظ کیفیت دارد، طراحی لوگو، بنر و واترمارک کردن (قرار دادن لوگو و متن و بنر زیر عکس یا ویدیو) و همین‌طور طراحی وب، از عرصه‌هایی است که فرمت PNG به وفور استفاده می‌شود.

شماره 3
نام کامل: Graphics Interchange Format
پسوند فایل‌ها : GIF
مزایا و معایب فرمت GIF : فایل‌های گیف ممکن است به صورت تصویر متحرک یا تصویر ثابت باشند اما گیف به عنوان تصویر متحرک معروف شده است. این فرمت از نظر فشرده‌سازی ضعیف‌تر از اغلب فرمت‌های ویدیویی امروزی است اما با توجه به سادگی کاربری در اپ‌ها و وب‌سایت‌ها، بسیار پرکاربرد و معروف است. از معایب GIF می‌توان به پشتیبانی از عمق رنگ 8 بیتی آن که معادل 256 رنگ است، اشاره کرد. با این تعداد رنگ، قطعاً کیفیت عکس‌ها به دنیای واقعی نزدیک نخواهد بود. به علاوه گیف از شفافیت نیز پشتیبانی می‌کند.
کاربردهای فرمت GIF : در امور گرافیکی که نیازی به رنگ‌های متنوع نیست می‌توان از گیف استفاده کرد. طراحی لوگو و انیمیشن‌های ساده که رنگ‌های کم‌تعدادی دارند، از عرصه‌های کاربری GIF است.

شماره 4
نام کامل : Tagged Image File Format
پسوند فایل‌ها : TIF یا TIFF
مزایا و معایب فرمت TIF : فرمت TIF نیز از شفافیت پس‌زمینه برخوردار است و به علاوه قابل‌توسعه است، به این معنی که می‌توان از آن متناسب با فضای رنگ وسایل مختلف استفاده کرد.
کاربردهای فرمت TIF : این فرمت برای استفاده در طراحی وب یا ویرایش ویدیو و عکس مناسب نیست اما در طراحی لوگو و نقشه و همین‌طور پرینت کردن و تبدیل عکس به متن، بسیار کاربرد دارد.

شماره 5
نام کامل : Bitmap
پسوند فایل‌ها : BMP
مزایا و معایب فرمت BMP : فرمت BMP از جمله فرمت‌های Lossless یا بدون افت کیفیت است. به علاوه فایل‌هایی با پسوند BMP بدون فشرده‌ سازی ذخیره می‌شوند و به همین علت ،حجم آن ها زیاد است و حتی با Zip کردن هم کاهش حجم نسبتاً زیادی نخواهند داشت. این فرمت در سیستم عامل ویندوز کاربرد بیشتری نسبت به سایر سیستم عامل‌ها دارد.
کاربردهای فرمت BMP : این فرمت از نظر ساختار ، دارای پیچیدگی خاصی نیست و بسیار ساده است و برای استفاده در نرم‌افزارهای سیستم عامل ویندوز بسیار مناسب است.

لطفا نظر خودتان را برای ما ارسال کنید تا نقاط قوت و ضعف مطالب مشخص شده و در جهت بهبود کیفیت محتوای سایت بتوانیم قدم موثرتری برداریم .